Distopik Kurgu Arayanlara 1984 Benzeri En İyi Kitaplar

[nscckts]

1984 benzeri kitaplar listemizin ilk kitabı Fahrenheit 451. Yirmi dördüncü yüzyılda geçen Fahrenheit 451, kitlelerin medya tarafından kontrol edildiği, aşırı nüfusun ve sansürün genel nüfusu ele geçirdiği yeni bir dünya sunuyor. Birey, birey olarak kabul edilmez ve entelektüel bir kanun kaçağı olarak kabul edilir. Televizyon, yaygın aile algısının yerini almıştır. İtfaiyeciler artık yangın söndürmüyor, aksine kitapları yakıyordur. Fahrenheit 451’de, insanlar, tarihin hatırlatılmadığı veya geçmişe değer verilmediği bir dünyada yaşıyor; halk “şimdiki zamanı” televizyondan öğreniyor. Hikaye, Guy Montag’ın Clarisse McClellan ile tanışması ile başlıyor. Montag geçinmek için kitapları yakan bir itfaiye eridir, bir gün işten eve yürürken genç Clarisse ona yaklaşıp kendini tanıtır. Clarisse, Montag’ın tanıdığı herkesin zıttıdır. Montag ilk başta onun sorularını görmezden gelmeye çalışır, ancak eve yürüyüşünün geri kalanında genç kızı aklından çıkaramaz ve olaylar gelişir.

1984 benzeri kitaplar yazımızda, George Orwell’in diğer ünlü kitaplarından bahsetmesek olmazdı. Ödüllü bir yaban domuzu olan Old Major, Manor Farm’ın hayvanlarını büyük ahırda bir toplantı için toplar. Onlara, tüm hayvanların birlikte yaşadığı ve hiçbir insanın onları ezip kontrol etmediği bir rüyasını anlatır. Hayvanlara böyle bir cennet için çalışmaları gerektiğini söyler. Domuz toplantıdan kısa süre sonra ölür, ancak onun Animalism felsefesinden ilham alan hayvanlar, sahipleri Jones’a karşı bir isyan planlar. Devrim gerçekleşir ve Jones, çiftlikten atılır. Domuzlar, zekaları sayesinde çiftliğin amiri olurlar, ancak kısa bir süre sonra bu güç, onları sarhoş eder ve işler sarpa sarmaya başlar.

Açlık Oyunları gelecekte, Panem adında yeni bir ülkede geçmektedir. Ülkenin 12 mıntıkası, başkent Capitol tarafından yönetilir. Capitol zenginlik içinde yaşarken mıntıkaların büyük bir çoğunluğu fakirlikle boğuşmaktadır. Üstelik bir de her sene düzenlenen “Açlık Oyunları” yüzünden mıntıkalar çocuklarını ölüme göndermek zorundadır. Başkentin mıntıkalara uyguladığı bir ceza olan Açlık Oyunları için her sene, 12 mıntıkadan bir kız bir erkek olmak üzere 12-18 yaşları aralığında 2 genç kura aracılığı ile seçilir. Bu kuradan adı çıkanlar “haraç” olarak diğer mıntıkalardan gelenlerle ölümcül bir mücadeleye girecekleri Açlık Oyunları’na katılmak zorundadır. Kitap, 12. Mıntıka’nın haraç toplama gününde başlıyor. O sene hem hikayenin 16 yaşındaki anlatıcısı Katniss Everdeen, 12 yaşındaki küçük kız kardeşi Primrose’un adı kurada yer alacaktır. Katniss 11 yaşındayken babası bir mayın patlamasında öldüğünden beri hayatta kalmak için bütün sorumluluk kendi omuzlarına çökmüştür. Seçim sırasında haraç olarak Prim seçilince Katniss küçük kardeşinin yerine gönüllü olur. Ondan sonra seçilen erkek haraç Peeta Mellark fırıncının oğludur ve küçükken Katniss’ı açlıktan kurtarmıştır. Katniss ona karşı minnet duysa da, hayatta kalmak için eninde sonunda Peeta’yı öldürmesi gerekmektedir.

1980’lerin ortalarında Boston, Massachusetts yakınlarında, bir çete ABD Başkanını ve Kongre üyelerini öldürerek kadınların hakları olmadığı, yeni ve baskıcı muhafazakar Gilead eyaletini kurarlar. Kadınların kredi kartlarına el koyarlar, onları iş ve eğitimden mahrum bırakırlar. Eşcinseller, kürtaj savunucuları, kendilerinin dışındaki dini mezheplerden olan insanları, yaşlı kadınları ve beyaz olmayan herkesi Koloniler olarak bilinen radyoaktif bölgelere yerleştirirler. Nükleer ve biyolojik savaşlar yüzünden canlı doğumlarda bir düşüş gerçekleşir ve kısırlık başlar. Sonuç olarak doğurgan kadınlar yakalanır, beyinleri yıkanır ve “Damızlık Kız” olarak gizli polis komutanlarına verilir. Bu kadınlar, yetkililerin kölesi olarak çalışır ve isimleri onlardan alınır. Artık sadece yanlarında çalıştıkları ailenin soyadı ile anılırlar. “Red” ailesinin damızlık kızı olan Offred, komutan ve eşi Serena Joy’a hizmet etmektedir. Her ay Offred, Serena arkasında oturup ellerini tutarken komutanla cinsel ilişkiye zorlanır. Offred’in özgürlüğü, tüm kadınların özgürlüğü gibi tamamen kısıtlanmıştır. Evden yalnızca alışveriş için çıkmasına izin vardır. Offred, bu korkunç hayattan kaçmaya çalışınca olaylar bir anda sarpa sarar.

1984 benzeri kitaplar listemizin belki de en önemli kitabına geldik, çünkü bu eserin yazarı Orwell’i etkilemiş bir şahıs. Biz, Rus yazar Yevgeni Zamyatin’in distopik bir geleceğin totaliter toplumunda geçen bir bilimkurgu romanı. Romanın anlatıcısı D-503 uzak bir gelecekte, otoriter bir hükümet tarafından yönetilen bir medeniyet olan Tek Devlet’te yaşıyor. D-503 bir matematikçi ve mühendis. Aynı zamanda, Tek Devlet’in başka gezegenlere seyahat için kullanacağı roket gemisi Integral’in baş tasarımcısı. “Hayırsever” olarak bilinen Tanrı benzeri, zalim bir diktatör, Tek Devlet’i yönetiyor. Hayırsever, bireylerin özgürlüğünün devletin refahı için ikincil olduğuna inanıyor, bu nedenle, vatandaşlar hükümet tarafından atanan polislerin baskıcı, aşırı dikkatli gözleri altında yaşıyor. Öyle ki Tek Devlet’in vatandaşları şeffaf, cam evlerde yaşıyor. Hükümet, onları aynı üniformaları giymeye zorluyor ve tüm kişisel ifade eylemlerini sert bir şekilde kınayarak, onları bireyselliklerinden koparmaya çalışıyor.

Yıl 1984 ve şehir Tokyo. Aomame adında genç bir kadın, bir taksi şoförünün esrarengiz önerisine uyar ve etrafındaki dünyada şaşırtıcı tutarsızlıklar fark etmeye başlar. 1Q84 adını verdiği paralel bir evrene girmiştir. Aomame ikili bir hayat sürmektedir. Gündüzleri fitness eğitmeniyken geceleri ise ücretli suikastçı olarak çalışmaktadır. Bu arada, Tengo adlı bir yazar, yeni projesini üstlenir. Esere kendini kaptırır ki, çok geçmeden daha önce sakin olan hayatı garipleşmeye başlar.

Seçilmiş Kişi, tüm acıyı, korkuyu, savaşı ve nefreti ortadan kaldıran fütüristik bir toplumda yaşayan on bir yaşındaki Jonas’ın bakış açısından yazılmıştır. Herkes temelde aynı göründüğü ve davrandığı için hiçbir önyargı yoktur. Toplumda on iki yaşına basan çocuklara yeteneklerine ve ilgi alanlarına göre bir iş verilir. Vatandaşlar, evlencekleri kişiyi kendileri seçmez, toplum tarafından atanır. Bu çiftlere aynı zamanda iki tane de çocuk verilir, kendileri çocuk yapamaz. Çocuklar, onları hiç görmeyen Doğum Annelerinden doğarlar ve ilk yıllarını bir bakım merkezinde o yıl doğan diğer bebeklerle geçirirler. Çocukları büyüdüğünde, aile birimleri dağılırlar. Yetişkinler, toplumda işlev göremeyecek kadar yaşlanana kadar yaşar ve ardından”serbest bırakılana” kadar son yıllarını Yaşlılar Evi’nde geçirirler. Jonas, yeni çocuklar yetiştirmekle görevli babası, Adalet Bakanlığı’nda çalışan annesi ve yedi yaşındaki kız kardeşi Lily ile birlikte yaşamaktadır. On iki yaşına basmasına az kalmıştır ve kendisine toplumdaki görevinin verileceği törene katılacağı için endişelidir. Jonas’a Anı Alıcısı görevi verilir. Alıcı, topluluğun kolektif hafızasının koruyucusudur. Böylece Jonas’ın hayatı kökünden değişir.

1990’ların sonundaki İngiltere’nin distopik bir versiyonunda, sıradan vatandaşların hayatları devlet onaylı bir insan klonlama programı sayesinde uzatılır. 30 küsür yaşında bir hasta bakıcı olan Kathy, çocukluk arkadaşlarıyla yeniden bir araya geldiğinde geçmişte yaşadıklarını hatırlamaya başlar. Yaklaşık on iki yıldır bakıcılık yapan Kathy, birkaç ay içinde görevinden ayrılacaktır. Kathy ve arkadaşları Hailsham adı verilen bir okuldan mezundur ve okuldan ilk ayrıldığında gerçek dünya hakkında neredeyse hiçbir şey bilmemektedir. Genç kadının bu dünyada bir görevi vardır, ancak biz okuyucu olarak bu görevin ne olduğunu ancak kitabın sonlarında öğrenebiliriz.

1984 benzeri kitaplar listemizin son kitabı Cesur Yeni Dünya, Kuluçkahane Müdürünün bir grup öğrenciyi gezdirdiği Central London Kuluçka ve Koşullandırma Merkezi’nde başlıyor. İnsan hayatı neredeyse tamamen endüstrileşmiştir ve çocuklar artık anne-babalardan değil, tüplerden doğmaktadır. Öyle ki, “anne-baba” gibi terimler ayıp, hatta müstehcen sayılmaktadır. Bu dünyada toplum katı bir kast sistemine dayanır. Bebekler daha tüplerin içindeyken şartlandırılır. Doğum, yaşlanma ve ölümün doğal süreçleri bu dünyadaki dehşeti temsil eder. En yüksek kast Alpha olan Bernard Marx, hayatın uyuşturucu ve eğlence amaçlı seksten ibaret olduğu bu dünyada mutsuz olan tek kişidir. Kadınlar tarafından aşağılanan Bernard yine de, Londra’nın kontrollü, teknolojik dünyasından uzakta bir yer olan New Mexico’daki ayrı bölgede onunla tatil yapmayı kabul eden Lenina Crowne’un dikkatini çekmeyi başarır. Bernard, Lenina ile Vahşi Bölge’de, yaklaşık 20 yıl önce John adında bir erkek çocuk doğuran Londralı bir kadınla tanışır. Çocuğun babası Kuluçkahane ve Şartlandırma Direktörü’dür ve kendi çocuğunun olması, bu dünyada kabul edilemez bir şeydir. Bernard, John’u yanında Londra’ya getirir ve olaylar gelişir.